Yeni do?an bebe?in görüntüsü nas?l olur ve karakteristik özellikleri nelerdir?
Genellikle bebekler 3300-3600 gr aras?nda 49-52 cm aral???nda do?arlar ve normal do?duklar?nda a?lamalar? beklenir. Kurba?a ya da cenin pozisyonundand?r anne rahmindeki o s?k?la?malar?ndan, oraya s??mak için ald?klar? pozisyondan dolay? birdenbire bizim gibi dik pozisyonda olmalar? beklenmez. ?lk günlerde kollar biraz daha kapal?, ayaklar karna do?ru çekiktir. Sonra bu yava? yava? aç?l?r.
Uykusu nas?l olmal??
Bebek bak?m?nda çözümü en zor konudur uyku. Her bebe?in uykusunun birbirinden farkl? olaca??n? bilmek gerekir. Tabii bebekler uzun uyurlar. Ama uzun uyuyor diye de b?rakmamak, 2-3 saatte bir uyand?r?p emzirmek laz?m.
Bebeklerde gece-gündüz kavramlar? yoktur, bu yüzden sürekli ?????n yanmamas? laz?m. Gündüz oldu?unda bebe?in gündüzü alg?lanmas?, gece oldu?unda da ortam?n hafif karart?l?p, lo? bir ???k kayna??n?n olmas?nda fayda var. Bu uygulamaya hemen ba?lanabilir. Geceleri bebe?inizi odan?za al?rs?n?z ufak bir gece lambas? yakabilirsiniz, gündüzleri de normal odada tutabilirsiniz. Hemen gece-gündüz fark?n? alg?lamas? beklenmez. Bu fark bir aya kadar olu?mayabilir, ona yard?mc? olursan?z bu süreci h?zland?rabilirsiniz.
Gündüzleri uyaranlar biraz daha fazla olabilir. Evde ya?ayan insanlar?n, çal??an aletlerin sesini bebek duymal?d?r. Gece ise daha sessiz bir ortam yaratmak gerekir. Ama uyku düzenini biraz da bebek kendi belirler.
Ne kadar süre uyumal?lar?
Kitaplarda yeni do?an bebek 18-20 saat uyur deniliyor ama biz pratikte 20 saat uyuyana da 10 saat uyuyana da rastl?yoruz. 10 saat uyuyup, kilo al?p, mutlu olan bebe?e ‘’Hay?r, senin daha çok uyumam laz?m” diyemiyorsunuz. Uyumayan bebe?i zorla uyutamazs?n?z.
Bir ayl?k bebek biraz daha gece-gündüz kavramlar?n? fark etmi? bebektir. Gündüz ayakta uyan?k kalma süresi az da olsa artar. Toplumda da uyku süreleri biraz azal?r.
Bebekler ne s?kl?kla beslenmeli?
Yeni do?an bebekleri mümkün oldu?unca s?k beslenmek gerekiyor, özellikle de geceleri. ?ki beslenme aras?nda 3 saati geçirmemek laz?m. Bebek uyuyorsa uyand?r?lmas? gerekiyor. Özellikle yenido?an?n ilk günlerinde kan ?ekeri dü?me e?iliminde olabilir. Sar?l?k nedeniyle halsiz ve yorgun olabilir.
Bir de gece ne kadar s?k beslenirse annedeki süt yap?m?n? art?ran prolaktin hormonu o kadar artar. Beyine ?u mesaj? vermemek gerekir; ‘’Bebekte uyuyor, ben de uyuyay?m. Ona verdi?im süt yetti. Benim süt art?rmama gerek yok’’. Geceleri 2-3 defa emzirilen bebekler için beyin sütün bebe?e yetmedi?ini mesaj?n? al?r ve prolaktin hormonunu art?rarak süt yap?m?n? ço?alt?r.
Bebek gece beslendi?inde bunu enerji olarak harcayamayaca?? için emdi?i sütü kilo alarak alacakt?r. Bebe?in sar?l???, kan ?ekeri ile ilgili problemleri varsa s?k uyand?r?l?p emzirildi?inde bu tür problemlerin üstesinden daha kolay gelecektir. Bu yüzden ilk 10-15 gün bebekler, geceleri 3 saatte bir uyand?r?l?p mutlaka emzirilmelidir.
Yenido?an?n ilk kakas? nas?l olur?
?lk 24-48 saatte bebe?in kakas?n? ve idrar?n? yapmas? beklenir hastanede. Bebe?in ilk kakas?na mekonyum denir. Koyu ye?il-siyah yap??kan k?vaml?d?r. Bebek kaka yapt?kça ve günler içinde rengi önce kahverengi-ye?il sonra da beslenmesine göre anne sütü ile besleniyorsa aç?k sar? ek?i kokulu, mama ile besleniyorsa koyu sar?-aç?k kahve daha a??r kokulu kakaya dönü?ür.
Genellikle anne sütü ile beslenen bebekler her beslenmeden sonra aç?k sar? kakalar?n? yaparlar. Macun k?vam?ndad?r. Pis kokulu olmaz ama ek?i bir kokular? vard?r. ?lk zamanlar günde 10 defa kaka yapabilir. Burada önemli olan miktard?r. Her defas?nda çok yap?yorsa nedenini ara?t?r?lmal?d?r. Ama bebek güzel besleniyor, kilo al?yor, kusma, ate? gibi ek bir problem ya?am?yorsa bebe?i bir süre izlenir. Sar?l???n? atmas? aç?s?ndan da önemlidir bebe?in s?k kaka yapmas?.
?drar yap?m? ise iyi kilo al?m?n?n göstergesidir. Anne sütünün %90’?ndan fazlas? sudur. Bebek bunun kendisine gereken protein, vitamin k?s?mlar?n? kulland?ktan sonra fazla olan?n? atacakt?r. Bu yüzden bebe?in her alt?n? de?i?tirmede bezini elle yoklamada fayda var. 24 saatte 5-6 kere idrar ç?k??? yapmas? beklenir. Her beslenmeden sonra da az miktarda kaka yapmas? normaldir.
K?z ve erkek bebeklerde alt temizli?i nas?l yap?l?r?
Erkek bebeklerde alt temizli?inde penis ucunun çekilerek temizlenip temizlenmeyece?i muammad?r. Çocuk cerrahlar? yap?ls?n diyor, ürologlar yap?lmas?n diyor. Bu netlik kazanmam?? bir konu. Ama genellikle çok ellenmemesi gerekiyor. Penis derisinin çok fazla geriye çekilmemesini gerekir. ?lk 10-15 günden sonra sünnet yap?labilir. O fazla deri gitti?i için penis temizli?i daha kolay olabilir.
K?z bebeklerde mutlaka önden arkaya do?ru temizlik yap?lmal?d?r. Çünkü k?zlarda genital bölge ile idrar yollar? yan yana. Hemen d???nda da anüs var. Hepsi iç içe. Erkek bebeklerde penisin ucuyla idrar yollar? aras?ndaki mesafe uzun oldu?u için enfeksiyon kapma riski daha dü?üktür. Kaka yapt???nda bunun pipi ucuna ula?mas? da zordur. Ama k?z bebeklerde anüs ile idrar yollar? çok yak?n ve giri?i kolayd?r. Bu yüzden fark eder etmez kaka temizli?ini yapmak önemli. K?z bebeklerde do?umdan sonraki günlerde vajinal kanama olabilir. Az miktarda ise ailelerin tela? etmesine gerek yoktur.
Bebe?in t?rnaklar?n? ne zaman kesilmeli?
Uzunsa hemen kesmek gerekir. T?rnak kesmenin hiçbir sak?ncas? yoktur. Deriyi zedelememek için t?rna?? keserken dikkatli olmak laz?m. Çünkü bir kere bile olsa, bebek çok rahats?z olur. Mümkünse banyodan sonra kesin çünkü t?rnak yumu?am?? oluyor.
E?er anne çok acemi ise yard?m alabilir. Biri bebe?in dirse?inden eline do?ru tutarken anne de parmaklar? tutarak öbür eli ile t?rnaklar? kesebilir. Böylece bebe?in hem eli hem de parmaklar? tutularak k?p?rdama olas?l???n? minimuma indirmi? oluyorsunuz. El t?rnaklar?n? yuvarlak, ayak t?rnaklar?n? da düz kesmek laz?m.
Bebe?i nas?l tutmal??
Bir kere ba??n? arkadan desteklemek önemli. Bebek ba??n? tam tutmad??? için geriye atabilir, bu da zarar verici olabilir. Bir kolunuzla bebe?in s?rt?n? desteklerken di?er elinizle ba??n? arkadan korumal?s?n?z.
Bebe?i yatt??? yerden kald?r?rken de bir elinizle bebe?in ayak bileklerinden yumu?akça kavrayarak bebe?in bacaklar?n? yukar? kald?r?rken di?er kolunuzu eliniz aç?k ve avuç içi ba??n?n alt bölümünü ve ensesini kavrayacak biçimde s?rt?na yerle?tirin. Böylece bebe?in desteksiz olan s?rt ve ba? bölgesini kavram?? olursunuz. Böylece kavrad???n?z bebe?i di?er kolunuzun dirsek içine yerle?tirebilirsiniz.
Bebe?i y?karken nelere dikkat edilmeli?
Suyun s?cakl???na dikkat etmek önemli. So?uk ya da s?cak suda y?kamamak laz?m. Bir de banyonun mümkün oldu?unca k?sa tutulmas? gerekir, özellikle yeni do?an bebeklerde. Bebe?i huyland?rmamak için önce vücudunu y?kay?p ba??n? sonra y?kayabilirsiniz. Göz yakmayan bir bebek ?ampuan? kullan?lmas? iyi olur. En son yüzünü temizleyip, ?l?k bir havluya sar?n. Banyo suyunun s?cakl??? 37 derece olmal?. ?yice durulamaya ve kurutmaya dikkat edin. Göbe?i dü?meden banyo yapt?rabilirsiniz ama bebe?in suyun içinde tutuldu?u küvet banyosunu göbe?i dü?meden yapt?rmay?n. Yaz aylar?nda her gün y?kanabilir ama k?? aylar?nda haftada 2-3 kere yeter.
Bebekler nas?l giyindirilmeli?
Ortam s?cakl??? 24-25 derece olmal?. Yeni do?an bebekler ilk günlerde kilo kaybettikleri için ü?ümeye biraz daha meyilli olabilirler. 5.-6. ayda da bebeklerde kans?zl?k görülebilir. Ben genelde bir body, tulum, üzerine de bir yelek-süveter ya da ince bir h?rka giyindirmek yeterlidir. Üstüne uyurken de bir battaniye örtülebilir. 24-25 dereceli bir ortamda bebe?i sar?p sarmalamak da rahats?zl?k verebilir, terletebilir. Yaz aylar?nda ise ç?plak olabilir. Ama ayaklar?n? ve ellerini s?cak tutmaya özen gösterin
Neden bebekler ba??ndan fazla ?s? kaybeder?
Yeti?kinlerde ba? 1/7, bebeklerde ise 1/4 oran?ndad?r. Yani bebeklerde ba? vücuda göre daha büyüktür. Ayr?ca vücudu sar?p sarmal?yorsunuz, kafa d??ar?da kal?yor. Kafan?n dokusundan kaynakl? bir problem yok, bir ?apka giydirilirse sorun ortadan kalkar.
Konak nedir?
Bebek do?duktan bir hafta, 10 gün sonra ba?layabilen kafas?n?n ön saçl? derisinde b?ng?lda??n oldu?u bölgedeki deride olan sar?ms? kabuklanmalard?r. Yumu?ak olurlar genelde ve elinizle kald?rmaya çal??t???n?zda saçla beraber gelebilirler. Tedavi edilemezse bir süre sonra pis koku ve apseye neden olabiliyorlar. Dolay?s?yla saç temizli?i ve bak?m?, olu?mu? konaklar?n temizlenmesi önemli. Baz? anne babalar b?ng?lda??n üzerinde oldu?u için ellememeye çal???yorlar ama konak bak?m gerektirir. Baz? bebeklerin yap?sal özelliklerinden dolay? s?k tekrarlama e?ilimi gösterebilir. Korkmadan temizleyip yumu?atarak o dokuyu oradan kald?rmak gerekir.
Pamukçuk nedir?
A??z içinde olu?an mantar enfeksiyonudur. Genellikle dilin üzerinde, a?z?n iç kenarlar?nda, yanak içlerinde görülüyor. Biberon ve emzik kullanan bebeklerde biraz daha s?k olu?uyor. Anne sütü alan bebeklerde annenin meme ba??ndan kaynaklanan baz? durumlarda görülebiliyor. Antibiyotik kullan?m?ndan sonra görülebilir. Damla ?eklinde ilaçlarla tedavi edilebilir. Ama çok yay?lmam??sa(özellikle bo?aza do?ru) damlalar fayda etmiyorsa bir ba????kl?k sistemi bozuklu?unun belirtisi olabilir.